ساختمان تخمدان و مجرای تخمدان گرچه در اوایل دوره جوجه کشی دستگاه تولید مثلی سمت چپ و راست مشاهده میشوند ،ولی در یک مرغ بالغ تنها یک تخمدان و مجرای تخمدانی آن فعال است. 

 برخلاف بیضه ها در جنس نر، تخمدان و مجرای تخمدانی راست در اواسط دورهٔ جوجه کشی تحلیلی می روند و در یک مرغ سالم هیچ وظیفه ای را برعهده ندارند. تخمدان چپ در انتهای حفره بدن در مجاورت کلیه چپ قرار گرفته است. در طول دوره جوجه کشی حدود ۲۰ هزار اووسیت رشد می کند که تنها ۲۰۰۰ عدد از آنها با چشم غیر مسلح قابل دیدن میباشند. در نیمچه های در حال رشد این اووسیتها حداقل توسعه را پیدا می کنند بطوریکه در کالبدگشایی به سختی قابل مشاهده هستند. در طی بلوغ سلسله مراتبی از تخمک توسعه مییابد که تأمین کننده توالی از تخمک ها برای تخمگذاری روزانه می باشد. در مرغ بالغ وزن تخمدان حدود ۳۵ گرم میباشد که از ۳ یا ؛ فولیکول بالغ بزرگ و یک سری فولیکول شامل ۸ تا ۱۲ فولیکول با اندازه های کوچکتر تشکیل شده است. فولیکول ها حاوی لایه های متراکمی از زرده می باشند که به طور پی در پی در آنها ذخیره شده است. اگر رنگ های محلول در چربی با رنگ متفاوت را به صورت روزانه در اختیار مرغ قرار دهیم ذخیرهٔ پی در پی این مواد مشهودتر خواهد بود. بیشترین حجم فولیکول که شامل ۵۰ درصد چربی و ۵۰ درصد پروتئین در هر واحد از ماده خشک می باشد، در طی ۳ یا ؛ روز پیش از تخمکگذاری ذخیره می شود.

تحلیل فولیکول ها

اگر فولیکول رها نشود، شروع به تحلیل رفتن می کند که می تواند تدریجاً بازجذب شده یا پاره شده و محتویات آن به داخل حفرهٔ بطنی ریخته و موجب عفونت پرده صفاق شود. چنین تحلیل فولیکولی معمولا به وسیله تولکبری یا نقص در تغذیه به وجود می آید. مجرای تخمدانی به تخمدان متصل نیست از اینرو زمانی که فولیکول ها رها می شوند، باید در قسمت شیپور مانند مجرای تخمدان که اینفاندیبلوم نامیده می شود بیافتند. علت عدم توانایی وارد شدن تخمک به داخل مجرای تخمدانی غالباً رها شدن همزمان چندین تخمک می باشد که متأسفانه این عارضه بر خلاف مرغهای تخمگذار تجاری، بیشتر در گله های مرغ مادر گوشتی بروز می کند.

تخمدان پرندگان

مجرای تخمدانی

اینفاندیبلوم حاوی غدد ذخیره اسپرم می باشد . آلبومین در بخش بعدی مجرای تخمدانی که مگنوم نامیده می شود تشکیل می گردد در حالیکه غشاء های پوسته در نواحی میانی ایستموس تشکیل می شوند. زمان عمده تشکیل تخم مرغ صرف تشکیل پوسته تخم مرغ می شود که بالغ بر ۱۵ تا ۱۸ ساعت زمان لازم است تا مواد تشکیل دهندهٔ پوسته تخم مرغ رسوب کند. سر انجام رنگدانه های پوسته در طول ۲ تا ۳ ساعت آخر قبل از تخمگذاری ترشخ میشوند

پیشنهادات میکنیم مطالب زیر را در نیز در مورد  جوجه کشی مطالعه نمایید:

    ۰ ۰ votes
    امتیازدهی به مقاله
    دستگاه جوجه کشی ۲۰۰۰ تایی