نظافت و ضد عفونی کردن دستگاه جوجه کشی
دستگاه جوجه کشی از جمله تجهیزات بسیار حساس می باشد که می بایست قبل و بعد از استفاده به خوبی ضدعفونی شود. زیرا وجود هر نوع آلودگی بر سطح بدنه داخلی و یا بدنه بیرونی آن می تواند سلامت تخم های نطفه دار را در طول جوجه کشی به خطر بیاندازد.
از طرفی دستگاه جوجه کشی به دلیل هوای گرم و مرطوب محیط بسیار مناسبی برای رشد انواع قارچ ها و باکتری ها می باشد. از این رو بسیار مهم است که کاربر قبل و بعد از فرایند جوجه کشی، بدنه داخلی و بیرونی و قطعات مختلف دستگاه را بطور کامل ضدعفونی نماید.
با توجه به اهمیت این موضوع، در این مقاله از وبسایت گروه صنعتی سوپرمینیاتور به توضیح نحوه ضد عفونی دستگاه جوجه کشی پرداخته ایم.
نکات مهم قبل از ضدعفونی دستگاه
لازم به ذکر است که نمی توان از هر نوع موادی برای ضدعفونی دستگاه جوجه کشی استفاده کرد. همچنین به هنگام ضدعفونی، کاربر باید به قطعات الکترونیکی و حساس دستگاه همچون سنسورهای آن و یا برد جوجه کشی بسیار دقت نماید. زیرا قطعات الکترونیکی در برابر مواد شیمیایی بسیار آسیب پذیر می باشند و عملکرد خود را از دست می دهند. در ادامه این نوشتار شیوه صحیح نظافت و ضدعفونی انواع دستگاه جوجه کشی را شرح داده ایم.
ضد عفونی دستگاه جوجه کشی به منظور حفظ راندمان و استفاده بهینه از آن، بسیار اهمیت دارد. باید دقت داشته باشید که بدنه برخی از ماشین های جوجه کشی قابلیت شست و شویی ندارد و ضدعفونی نمودن آنها به مراتب سخت تر میباشد. از این رو یکی از موارد مهم در خرید دستگاه جوجه کشی، بدنه آن است. بدنه هایی همچون PVC و یا ABS قابلیت شست شویی و ضدعفونی بسیار آسانی دارند.
همچنین سطح این مواد آنتی باکتریال می باشد و کپک ها و قارچ ها بر روی آن رشد نمی کنند. علاوه بر جنس بدنه، جنس قطعات داخلی دستگاه همچون جنس شانه ها، جنس راک دستگاه، نوع عایق بدنه و … نیز در ضدعفونی و شست وشوی دستگاه جوجه کشی بسیار مهم می باشند.
به طور کلی می توان گفت که برای ضدعفونی راحت و کامل دستگاه جوجه کشی کیفیت قطعات مختلف آن و بدنه دستگاه بسیار مهم بوده و به هنگام خرید می بایست حتما آنها را لحاظ نمود. شانه های جوجه کشی معمولا از پلاستیک فشرده و یا ABS ساخته میشوند و قابلیت ضدعفونی ساده ای دارند.
بهترین جنس برای راک دستگاه جوجه کشی در ماشین های صنعتی نیز راک های ساخته شده از آلومینیوم می باشند، زیرا این نوع راک با شست شوی مداوم دچار خوردگی نمیشود.
بنابراین برای ضدعفونی کامل تر و راحت تر دستگاه جوجه کشی باید به هنگام خرید به کیفیت آن بسیار توجه شود. همچنین برخی از افراد نیز به هنگام خرید دستگاه جوجه کشی، نوع کارکرده و دست دوم آن را انتخاب میکنند. در این موارد باید توجه داشت که ممکن است دستگاه قبلا با مواد شیمیایی و شوینده های غیر استاندارد ضدعفونی شده باشد که در این صورت کیفیت دستگاه و راندمان کلی آن به شدت افت پیدا میکند.
یکی دیگر از معایب دستگاه های جوجه کشی دست دوم، احتمال آلوده بودن قسمت های مختلف آن می باشد که بیشتر ناشی از ضدعفونی نامناسب بوده و در بسیاری از موارد قابل رفع نیز نمی باشند. متأسفانه اکثر خریداران دستگاه های جوجه کشی موارد ذکر شده را در نظر نمی گیرند و به دلیل ضدعفونی ناقص دستگاه، راندمان های بسیار پایینی کسب میکنند.
اهمیت ضدعفونی دستگاه جوجه کشی
محیط رشد تخم های نطفه دار باید عاری از هر نوع آلودگی باشد. زیرا باکتری ها و میکروارگانیزم ها به راحتی می توانند از غشاء پوسته تخم عبور کرده و در داخل تخم نطفه دار باعث تضعیف جنین شوند. در چنین شرایطی متأسفانه جوجه ها به صورت ناقص رشد میکنند و انرژی لازم برای زنده ماندن و ادامه رشد را از دست می دهند.
حتی در برخی از موارد به دلیل آلودگی های داخل دستگاه، جوجه ها به دلیل عفونت کیسه زرد چند روز بعد از تولید تلف میشوند. در ضمن برخی از جوجه ها به نگام تولد در اثر غیر بهداشتی بودن دستگاه جوجه کشی به بیماری های مختلفی همچون پولوروم و عفونت برونشیت دچار میشوند.
این نوع بیماری ها به سرعت می تواند در بین گله و سایر جوجه ها پخش شود و سبب تلفات زیادی گردد. در واقع جوجه های آلوده به راحتی می توانند محیط مرغداری را آلوده نمایند و باعث بیمار شدن سایر جوجه ها گردند.
افزون بر این، در صورتیکه دستگاه جوجه کشی به انواع مختلف باکتری ها و ویروس ها آلوده باشد، حتی اگر تخم ها به جوجه تبدیل شوند، جوجه حاصل دچار نقصان و مشکلات فیزیکی خواهد بود و یا به دلیل ضعف جسمانی در مدت زمان کوتاه تلف خواهد شد. بنابراین پرورش دهنده باید به خوبی بتواند دستگاه جوجه کشی و محیط نگه داری از آن را ضدعفونی کند.
خصوصا در دستگاه جوجه کشی خانگی حرفه ای که عموما برای جوجه کشی از پرندگان زینتی استفاده میشود، امر نظافت مسئله بسیار مهم و قابل توجهی است، چرا که تخم پرندگان زینتی بسیار با ارزش بوده و قیمت بالایی دارد و عدم نظافت دستگاه موجب ابتلاع جوجه ها به بیماری های مختلف خواهد شد، و متاسفانه چیزی جز ضرر مادی و اتلاف زمان را در بر نخواهد داشت. مورد دیگری که در تمیز کردن و نظافت دستگاه جوجه کشی باید بدان توجه داشته باشید و عموما از طرف تولید کنندگان این دستگاه ها به دفعات تاکید میشود، عدم استفاده از تمیز کننده های شیمیایی قوی میباشد که باعث اسیب به برخی از قطعات دستگاه از جمله سنسور ها میگردد. در ادامه مطلب به مواد شوینده مناسب و قابل استفاده برای تمیز کردن دستگاه جوجه کشی اشاره گردیده است.
مواد مجاز و قابل استفاده برای شست شویی و ضدعفونی دستگاه جوجه کشی
به منظور آماده نمودن دستگاه برای شروع فرایند جوجه کشی و کسب راندمان های بالا، کاربر باید کابین داخلی دستگاه و بدنه بیرونی و درونی آن را ضدعفونی کند. برای ضدعفونی نمودن دستگاه جوجه کشی ابتدا باید قطعات حساس آن (مثل سنسورها) با سلفون پوشانده شوند. این کار را با احتیاط انجام دهید تا به سنسور دستگاه آسیبی وارد نشود.
قطعات مختلف دستگاه مثل شانه جوجه کشی، ظرف رطوبت ساز و … را با آب گرم و صابون و یا کمی تاید شست و شو دهید. از محلول های مختلفی برای ضدعفونی دستگاه جوجه کشی استفاده میشود.
یکی از متداول ترین روش ها برای ضدعفونی دستگاه جوجه کشی استفاده از بخار فرمل می باشد. بلوک ضدعفونی فرمان و محلول جرمی ساید از دیگر روش های ضدعفونی دستگاه جوجه کشی می باشند.
البته یکی از روش های پیشرفته ضدعفونی دستگاه جوجه کشی استفاده از اشعه ماوراء بنفش و مادون قرمز است. لازم به ذکر است که اشعه های فرابنفش خاصیت میکروب کشی دارند و در برخی از کشورهای خارجی بدین روش دستگاه جوجه کشی را ضدعفونی می نمایند.
ضدعفونی دستگاه با بخار فرمل
برای ضدعفونی دستگاه با بخار فرمل از ترکیب فرمالین ۴۰ درصد تجاری و پرمنگنات دو پتاس بهره گرفته میشود. ناگفته نماند که امروزه از آجرهای سوزاندنی به جای ترکیب پرمنگنات و فرمالین استفاده می گردد. برای ضدعفونی دستگاه با بخار فرمل، باید مواد گفته شده به مقدار مناسب و بر اساس حجم دستگاه با یکدیگر ترکیب شوند.
در صورتیکه از پرمنگنات و فرمالین می خواهید برای ضدعفونی دستگاه استفاده نمایید، باید بدانید که به طور معمول ۲۰ گرم پرمنگنات و ۴۰ سی سی فرمالین ۴۰ درصد به ازای هر یک متر مکعب فضا استفاده میشود. (برای به دست آوردن فضای داخل دستگاه کافی است طول، عرض و ارتفاع کابین داخلی دستگاه را بر حسب متر اندازه گرفته و در یکدیگر ضرب کنید.) در ابتدا باید پرمنگنات را در داخل ظرف آهنی قرار دهید. ظرف آهنی باید گنجایش لازم را داشته باشد.
سپس آب و فرمالین رقیق شده به داخل ظرف اضافه کنید. (حجم آب باید با حجم فرمالین مساوی باشد). سپس ظرف را هر چه سریعتر در داخل دستگاه جوجه کشی قرار دهید و تمامی دریچه های آن را ببندید. حداقل ۱۲ و حداکثر ۲۰ ساعت زمان لازم است تا بخار فرمل آلودگی های میکروبی و قارچی داخل دستگاه را از بین ببرد.
بعد از گذشت این زمان، دریچه ها و درب دستگاه را باز بگذارید تا بوی گاز فرمل از داخل دستگاه خارج شود. برای عملکرد بهتر گاز متصاعد شده بهتر است که دستگاه روشن باشد و دمای داخل آن بر روی ۳۸ درجه تنظیم شود.
توجه : گاز فرمل بسیار بد بو و سمی است، از استشمام این گاز به شدت خودداری نمایید.
ضدعفونی دستگاه با آجر ضدعفونی
این ماده ضدعفونی در بلوک های ۴۵۰ گرمی در بازار موجود می باشد که هر بلوک جهت ضدعفونی ۴۰۰ مترمکعب فضا مورد استفاده قرار میگیرد. برای ضدعفونی دستگاه جوجه کشی می بایست به ازای هر متر مکعب فضا، ۱.۵ الی ۲ گرم از این ماده استفاده شود.
در ابتدا باید کاربر حجم دستگاه خود را به دست آورد و بر اساس آن مقدار مناسبی از این بلوک را آتش بزند. برای این منظور ابتدا بلوک را به شکل عمودی در داخل ظرف آهنی آتش بزنید و تا شعله ور شدن یک سوم آن صبر کنید.
معمولا بین ۳۰ الی ۶۰ ثانیه طول می کشد تا یک سوم بلوک شعله ور شود. سپس بلوک را به شکل عمودی در داخل دستگاه قرار دهید تا بطور کامل بسوزد. تمامی هواکش ها و دریچه های دستگاه باید بسته باشند تا گاز متصاعد شده از بلوک به طور کامل در داخل دستگاه نفوذ کند.
همچنین می بایست به مدت ۱۲ الی ۲۴ ساعت این گاز در داخل دستگاه باقی بماند. در صورتیکه دستگاه روشن باشد و دمای داخل آن ۳۰ درجه و رطوبت ۷۰ درصد باشد، عملکرد گاز حاصل بسیار بهتر خواهد بود.
البته از دود و گاز حاصل از بلوک فرمان و یا بخار فرمل می توان برای ضدعفونی تخم های نطفه دار نیز استفاده کرد. به هنگام ضدعفونی تخم های نطفه دار به این روش باید توجه نمود که تخم ها حداکثر ۲۰ دقیقه در معرض این دودها باشند. معمولا در دستگاه های صنعتی و ظرفیت بالا، تخم های نطفه دار را ضدعفونی میکنند؛ زیرا ضدعفونی دستگاه های صنعتی در بیشتر موارد عملا امکان پذیر نیست.
توجه: دقت داشته باشید که گاز و دود حاصل از بلوک فرمان نیز همانند بخار فرمل سمی و سرطان زا بوده و استنشاق آن برای انسان مضر است.
ضد عفونی دستگاه جوجه کشی با استفاده از محلول جرمی ساید پی
یکی دیگر از روش های ضدعفونی دستگاه جوجه کشی استفاده از محلول جرمی ساید پی و آب میباشد. دقت داشته باشید که بر اساس سفارش تولید کننده باید به مقدار کافی این دو با یکدیگر مخلوط شوند. این محلول نسبت به دیگر روش های ضد عفونی کاملا بی خطر بوده و مشتقات آن برای انسان و یا حیوان غیر سمی می باشد.
ظرف شامل محلول جرمی ساید و آب را می توانید در داخل دستگاه جوجه کشی قرار دهد تا گازهای متصاعد شده از آن داخل دستگاه را ضدعفونی نماید. البته می توانید این محلول را به صورت مستقیم بر روی قطعات مختلف دستگاه اسپری کنید تا قطعات کاملا استریل شوند.
همچنین با پارچه آغشته به محلول جرمی ساید و آب نیز می توانید نظافت دستگاه جوجه کشی را انجام دهید.
مایع ضدعفونی کننده جرمی ساید پی، می تواند انواع آلودگی میکروبی، قارچی و ویروسی و انگلی را از بین ببرد.
نکات تکمیلی
برای اینکه تخم های نطفه دار از خطر آلودگی باکتریایی و ویروسی در طول جوجه کشی در امان باشند، علاوه بر ضدعفونی دستگاه، رعایت بهداشت محیط دستگاه نیز بسیار مهم است. قرار دادن دستگاه جوجه کشی در محل پرورش پرندگان به جز تلف شدن تخم های نطفه دار نتیجه دیگری در پی ندارد؛ زیرا که محیط پرورش پرنده ها و فضولات آنها به انواع باکتری ها و میکروارگانیزم های مضر آلوده می باشد.
این آلودگی ها از طریق گردش هوا به راحتی می توانند به داخل دستگاه نفوذ کرده و باعث آلوده شدن تخم های نطفه دار شوند. بنابراین دستگاه جوجه کشی را در یک اتاق تمیز قرار دهید و نظافت و بهداشت آن را بطور جدی رعایت کنید.
اگر برای مدت طولانی قصد استفاده از دستگاه جوجه کشی را نداشته باشید، باید ابتدا دستگاه را بصورت کامل ضدعفونی نموده و سپس آن را انبار نمایید. همچنین برای خشک نمودن کامل داخل دستگاه و رطوبت زایی داخل آن، اجازه دهید دستگاه بدون رطوبت ساز و یا ظرف آب چندین ساعت در دمای گرم روشن بماند تا بطور کامل داخل آن خشک شود.
همچنین برای تمیز نمودن کرک و پرهای جذب شده به داخل فن های تهویه و یا پرهای ریخته شده در داخل دستگاه از پمپ باد و یا بلوور استفاده نمایید. به حین انجام این کار باید مواظب سنسورهای دستگاه باشید تا آسیب نبینند.
